Sparen en sociaal fonds in Lulinda

Inmiddels zijn we veilig thuis in Nederland. Gauthier en Roland zijn door naar Kinshasa voor bezoek bij familie.

Door ziekte van Jaap (1 dag iets met buik/darmen) en drukte van het programma was het niet meer gelukt om verder te bloggen in Congo. Hier zetten we het bloggen voort, maar dan vanuit Nederland. We hebben zoveel verhalen en ervaringen, dus een aantal blogs zullen nog volgen.

Op vrijdagochtend 22-3 vertrokken we naar Lulinda. Lulinda is een plaats waar ZOA onder andere een project heeft met spaargroepen en daaraan gekoppeld een sociaal fonds. Daarnaast is er begonnen met de bouw van een opslagschuur voor de opbrengst van het land, zodat er een soort coöperatie-achtig systeem ontstaat, waarbij mensen aan het lokale comité hun producten verkopen voor een vaste prijs. Het comité verkoopt dan op momenten dat de prijs hoger is (als er geen oogst is) de producten weer. Zo krijgen de boeren gemiddeld meer opbrengst van hun producten.

Terwijl we het gebouw in aanbouw bekijken, word ik zelf erg beroerd. Ik zal verder geen details vertellen, maar het was een rare gewaarwording om ineens je hondsberoerd te voelen. Onze programma manager van ZOA Baraka Amédée werd wel wat ongerust. Hij had vaker meegemaakt dat mensen die voor het eerst in Afrika komen ziek worden na een aantal dagen. Ook Yolenta herkende dat. Omdat Amédée ook wel eens had meegemaakt dat iemand snel op het vliegveld naar huis moest én omdat hij niet goed kon inschatten hoe ik mij voelde werd het programma van die dag wat ingekort. Ik heb af en toe me van de groep onttrokken en ben af en toe in de auto gaan liggen slapen. Na een paar uur voelde ik me al weer een stuk beter.

In hetzelfde Lulinda heeft een groep van zo’n 30 families een spaargroep. Elke maand leggen ze een deel van hun geld in de ‘kas’. Deze kas (een kistje) wordt beheerd door een comité die bijhoudt wie er betaald heeft, wie niet, wie geld heeft geleend en wie heeft terugbetaald. Vooral Jan was geïnteresseerd hoe de boeken eruit zagen.
Echter nadat we dat vroegen kregen we ze niet te zien. Ze hadden het niet voorbereid. We zouden de boeken van een soortgelijke groep gaan bekijken in een volgend dorp. Daar hadden ze het wel voorbereid. Maar de aanhouder (Jan) wint. Na 2 keer vragen worden toch de boeken gehaald. Ze voelden het natuurlijk als een soort controle… En dat mag ook best. In een corrupt land als Congo draait alles om vertrouwen en eerlijkheid. En wat bleek? De boeken waren keurig bijgehouden tot op de dag van vandaag. De bedragen waren goed opgeteld en het geheel was goed verzorgt. We hebben ze een compliment gegeven.

Na ons bezoek aan Lulinda brachten we een bezoek aan een volgend dorp, waarvan ik de naam even ben vergeten. Daar bezochten we een project ‘Vreedzaam Samenleven’. Dat zijn comité’s die bemiddelen in conflicten in het dorp. Een voorbeeld was een man en een vrouw die we gesproken hebben. Zij leefde al geruime tijd met elkaar in onmin en trokken los van elkaar op. Een familie is zeker in Congo (gelukkig) nog de hoeksteen van de samenleving. De man en vrouw verharden allebei en wilden niet met elkaar praten. Het comité zocht ze op en vroegen aan beiden of ze konden bemiddelen in het probleem. De vrouw gaf aan dat als haar man dat zou willen ze ook wel zou willen praten. Het comité houdt dan een gesprek in een ‘huis van vrede’. Dit is een soort rond kapelletje waar ze kunnen praten. Zeg maar een ‘onafhankelijke’ plaats. De man en vrouw hebben het probleem samen met het comité besproken en ze leven nu weer samen. Als resultaat van feit dat het nu weer goed ging liet de vrouw trots haar baby zien.

Een ander voorbeeld van een probleem was een discussie over het verloop van een grens van een erf. Overleggen over een probleem is niet echt iets dat in de Congolese cultuur zit ingebakken. In het recente verleden verkrachte iemand bijvoorbeeld de dochter van een ander omdat de geit van die ander zijn gewassen had opgegeten. Door dit programma ‘Vreedzaam Samenleven’ proberen we als ZOA mensen in gesprek te laten gaan over problemen ze hoe ze de problemen kunnen oplossen. Hiervoor werken we samen met een lokale organisatie die hier in is gespecialiseerd. Zij trainen lokale mensen om in conflicten te bemiddelen.